Xiddid raacidda kooxaha-ahlu biddaca ah ee muslimiinta
Horreyn iyo danbayn mahad dhammaanteed waxa ay usugnnaantay allihii i, abbuuray i,kobciyey i hanuuniyey, iigu deeqay nimcooyin tirro beella, nimcooyinkaa oo ay ugu horrayso nimcada islaamnimada, hannuunka, garashada, caafimaadka, aqoonta, wakhtiga iyo guud ahaan nimcooyinka alle ee aan tiro lagu koobi karrin kuwo muuqda iyo kuwo qarsoon oo alle inaga daahay garashadooda,
Allaw waa kugu mahadaa nimcooyinkaa aad nagu maamuustay ee aad nagu maanshaysay haddaannu nahay uumiyaha aad abbuurtay.
Jeer labaad alle naxariis iyo nabad galyo haku galladeeyo korkiisana hayeello,ergaygii alle agtiisa lagu sharfay,ee lainnoo soo dirrey,nabi muxamed(csw)
dhibaatooyinka ummada muslimka kudhacay ee raggaadiyey waa dhibaatooyin ay darreemayaan dhammaan ummada muslimka ah ee kunnool daafaha caallamka, iyada oo kalla duwantahay sida ay ulla fallgallayso darreenkooda dhibaatooyinkaa.
inshallaah waxa aynu qormadeennan ku iftiimmin doonnaa, tilmaamida dhibaatooyinkaa ummada muslimka asiibay innaynu
tilmaano xiddideeda iyo meesha ay kasoo billawdeen kuwooda ugu waaweyn islajeerkaanna ay ku arrooraan,innaga oo kulla horreysiin doonna sida ay kulla waaweyn yihiin unna kalla saamayn iyo hallis badan yihiin.
Xiddidka koobaad ee shucuubta degelka caallamka kunnoollaan jirtay tagtadii hore dhibaateeyey, kuwa hada joogana aafeeyey ee ay ladhutinaysaa waxaa la odhankarraa waxaa kamid ah biddcada iyo cidda latimi, biddcadu waa shay khatar iyo hallis mugweyn usoo jiidday shucuubta muslimiinta.
ummada muslimka ah inntii ay diinta wax aan kamid ahayn ku soo darreen,waxaa halleelay dhibo aan la dhayal sankarrin miisaankooda,waayo qofku hadduu layimaado wax diinta khilaafsan oo laga diido laguna celliyo waxaa immaanaya is maan dhaaf caqiideed iyo iskhilaaf,labadaasi haday yimaadaana umaddaasi waa ta fashillanta,waddadii toosnaydna kallunta cadawgeedna ujabta.
Haddaba biddcadu waamaxay?.
Biddacada waxa qeexitaan dhab ah kusameeyey cullimo baddan oo kamid ah cillimada islaamka iyaga oo tacaariif iyo caddaymo isku macno dhaw siiyey,hadaba aynu ku kaaftoonno qeexid uu siiyey biddcada mid kamid ah cullimada aqoonta fog ulleh biddcada,waa immaamu shaadibi(R. T) kitaabkiisa aadka uqaayaha badan ee layidhaahdo(Al_ ictisaam)waxa uu leeyahay
البدعة: عبارة عن طريقة في الدين مخترحة،تضاهي الشرعية، يقصد بالسلوك عليها المبالغة في التعبد لله سبحانه، وهو من أجمع تعاريف البدعة واشملها.
Waxa uu leyahay bidcaddu waa in lagu soo darro diinta wax aan kamid ahayn,ama lasoo galliyo dariiq aan kamid ahayn dariiqyaddii diintu jiddaysay, oo qofku isagu ikhtiraacay, dariiqaas uu kalla mid dhigayo dariiqyadii diintu jiddaysay ,isaga oo uga goll'e innuu illaahay ucaabudo si aad uxeel dheer, amaba ujeedkalle kalle uu u soo falgalliyo diinta waxaan kamid ahayn.( majallada 1aad safxadda 37aad)
Nabi muxamed (c.s.w) isaga oo kadigaya khatarta ay leedahay biddcadu waxa uu iinnoo sheegay xadiith arrintaa cadaynaya waxaa uu yidhi(qofkii camal falla cammal aan waa faqsanayn diinta waa lagu cellinayaa,lagana aqballimaayo)-waxaa isku waa faqay labadii caallim ee cilmiga xadiithka xaaduqiinta ku ahaa,bukhaari iyo muslim.
Kooxaha islaamka ah ee bidcadda layimaadda kooxdii ugu horreysay, ayeynu wax kaiftiimin doonnaa habbeenkan suubban ee caawa, kooxdaas oo noqonnaysa kooxda lagu magacaabo khawaarijta.
Khaawirij waa maxay? Xilligee ayey billaamantay?
Sifooyinkee lagu gartaa iyo summadehee ?
Sikoobban aynu uga jawaabno weydiimahan.
Erreyga khawaarij waa errey carrabiya oo macnihiisu yahay, kuwii baxay ee kubaxay, khalliifkii afraad ee muslimiinta cali binu abii daallib(r.c)
Khawaarij waxay soo shaacbaxday sanadkii 37aad ee dabshidkii hijiriga ah dagaalkii dhexmarray labadii saxaabi ee cali binu abii daallib (r.c.)oo ahaa xilligaa khaliifkii ummada muslimka ah iyo mucaawiya binu abii sufyaan(r.c.)oo kudoodayey in lasoo qabto, ciddii kadanbaysay dilkii cusmaan binu cafaan(r.c)calina uu lahaa aynu dajino shacabka iyo dawlada, qoddobkaas oo ay isku maandhaafeen.
Halkaa waxaa kadhacay dagaal, sida ay caqiidada toosan ee sallafkii oo ahaa saxaabadii iyo cidii dariiqaa raacday ay kutagtayna dagaalkaasi waxa uu ahaa dagaal labada saxaabi dadaalkooda kumuujiyeen isaga oo midkasta u arkayey innuu saxan yahay,balse dadka muslimiinta ay fartoontahay innay ka afhaystaan, oo ayna dhexgallin, iyada oo qodobkaasi yahay qodobada ay caddawga caqiidada iyo diintu isku soo luxluxaan uguna soo gabadaan innay diinta wax kasheegaan.
Xilligaa dagaalkaa waxaa ku garrab sareeyey cali(r.c.)mucaawiya binu abii sufyaan iyo ciidankiisii waxa ay kor uqaadeen kitaabka alle ee quraanka, iyaga oo muujinnaya in kitaabka alle ay u huggaansanyihiin iyo wixii uukuxukumo.
Halkaas ayaa dagaalkaasi ku istaagay.waxaa garnaqsi iyo guddi dabqaadayaal ah loo saaray labada saxaabi ee ah abuu muusa al_ashcari (r.c.) oo kasocday dhanka cali binnu abbii daallib iyo cammar binu caas(r.c.)oo kasocday dhanka mucaawiya(r.c.)halkaas oo kitaabka alle lagu kalabaxay laguna heshiiyey.
Halkaa waxaa ka_un-kamay kooxdan lagu lagu magacaabo khawaarijta iyaga oo ku qabsaday cali binu abii daallib innaanu kitaabka alle wax kuxukumine laguna kalabixine ee rag gartood iyo garrashadood lagu kalabaxay.meeshaas ayey ka ibba_furteen oo ka -alloosmmeen
Illaa ay kubexeen ookhaliifkii, lana dagaalameen, markii dabbana ee lajabiyeyna loodirrey saxaabiga lagu garran ogyahay turjumaanul qurraan, cabdilaahi binu cabbaas(r.c.)badan koodiina ay aykasoo noqdeen fahamkii qurracnaa ee ay qaateen.
Khawaarijtu waa koox aydiintu astaamo iyo sumado uyeeshay, subbaneheenii nabi maxamed(n.n.k.h.) waxa uu astaamo guud marra innaga siiyey qolladan,
Xadiith uu warrinayo saxaabiga weyn cubaada binu saamit (r.c.)ayaa waxa uuyidhi rasuulka waxa uu yidhi(dabaday waxa imman doona qollo qurraanka akhrinaya oo qurraanku uuna udhaafayn kalxamaha waxay diinta uga siibanayaan sida leebku uga uga dhaxbaxo meesha lagu gannay).
astaamaha diintu innoo soo tabisay waxaa ugu waa weyn uguna muuqasho badan,
*waxay dadka muslimiinta ah ku gaallaysiiyaan danbiyada kabbaa,irta oo sida diintu dhigayso aan qofku haduu danbi weyn gallo aan lagu gaallaysiine,ee lkn danbi weyn loo qorrayo.
Khawaarijtu waa koox ,ay cullimada islaamka ah ee manjakii rasuulka iyo saxaabadiisii raacay ay kahadlleen si faahfaahsana u lafa gurreen una cadeeyeen.
Diintunna maaha innuu waxa uu qofku sax u arko sameeyo waa in looraaco waddooyinkii cidii innaga horaysay ee nabi muxamed (n.n.k.h.)iyo saxaabadii iyo cid allaale cidii waddoodii raacday.
Allaw darriiqa toosan nagu toosi.
FG: qoraalkaan wuxuu gaar u yahay qoraaga
W/Q/yusuf mohamed jama
https://www.facebook.com/somalia.muqdisho.98
No comments:
Post a Comment